υδρομαντεία

Η πρόβλεψη του μέλλοντος, από την εξέταση των κυματισμών, της διαφάνειας και του χρώματος του νερού. Σύμφωνα με τον Ρωμαίο ιστορικό και αρχαιοδίφη Ουάρωα, οι Έλληνες παρέλαβαν την υ. από τους Πέρσες, την εποχή της εκστρατείας του Ξέρξη στην Ελλάδα. Η υ. αναφέρεται και στην Παλαιά Διαθήκη, όπου ο Ιωσήφ λέγει ότι το ποτήρι, που βρέθηκε στις αποσκευές του Βενιαμίν, ήταν το ποτήρι με το οποίο έπινε ο κύριός του και πρόβλεπε το μέλλον, «Τούτο εστί εν ω πίνει ο κύριός μου, αυτός δε οιωνισμώ οιωνίζεται εν αυτώ». Οι μαγικοί πάπυροι που ανακαλύφθηκαν στην Αίγυπτο, μας παρέχουν πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο γινόταν η υ. Η μαντεία χρησιμοποιούσε ένα ανήλικο παιδί με καλό χαρακτήρα. Το παιδί το τύλιγαν με λινό ύφασμα και το ξάπλωναν με την κοιλιά πάνω στο έδαφος, το δε πρόσωπό του το τοποθετούσαν πάνω από μια λεκάνη με νερό. Φρόντιζαν όμως να μη στηρίζεται ούτε η λεκάνη, ούτε το σώμα του παιδιού στη γη, αλλά πάνω σε τούβλα. Μόλις άρχιζε η μαντική ιεροτελεστία έκλειναν τα μάτια του παιδιού με έναν επίδεσμο για να μη βλέπει. Η όλη τελετουργία χωριζόταν σε δυο μέρη. Στο πρώτο μέρος γινόταν η τεχνική προπαρασκευή της τοποθέτησης του παιδιού και της λεκάνης του νερού και λεγόταν «σύστασις». Στη συνέχεια ακολουθούσαν προσευχές, ερωτήσεις για το αντικείμενο της μαντείας και επωδές (μαγικά τραγούδια για την αποτροπή του κακού). Μετά έλυναν τα μάτια του παιδιού-μέντιουμ, που κοίταζε πάνω στην επιφάνεια του νερού. Όταν πετύχαινε η μαντεία το παιδί διατεινόταν ότι έβλεπε πάνω στην επιφάνεια διάφορες μορφές δαιμόνων και άκουγε διάφορες απαντήσεις. Το δεύτερο μέρος της τελετουργίας λεγόταν «απόλυσις». Η υ. γινόταν και χωρίς τη βοήθεια παιδιού, οπότε το κύριο πρόσωπο ήταν ο μυσταγωγός. Η πρόβλεψη γινόταν τότε με βάση τα σχήματα που διαμορφώνονταν πάνω στο νερό και τα «ακούσματα», τα οποία καταλάβαινε μόνο ο μυσταγωγός. Παραπλήσια με την υ. ήταν η λεκανομαντεία και η κατοπτρομαντεία. Ο γνωστός Βυζαντινός λόγιος Τζέτζης, μας πληροφορεί ότι ο Οδυσσέας, με τη βοήθεια της λεκανομαντείας, επικοινωνούσε με τις ψυχές των νεκρών. Στο Χρονικό του Νικήτα, αναφέρεται χρήση υ. από τον Ανδρόνικο τον Κομνηνό. Στους νεότερους χρόνους, η πιο συνηθισμένη μορφή υ. στην Ελλάδα είναι η παρατήρηση του νερού του πηγαδιού, που γίνεται σε μερικά χωριά το μεσημέρι της παραμονής της γιορτής του αγίου Ιωάννου (23 Ιουνίου) από νεαρές κυρίως κοπέλες για να δουν τον μελλοντικό άντρα τους. Οι κοπέλες σκεπάζουν το κεφάλι τους με κόκκινο ύφασμα και στερεώνουν στο μέτωπό τους έναν καθρέφτη. Ύστερα σκύβουν στο στόμιο του πηγαδιού έτσι, ώστε ο καθρέφτης να αντανακλά την ηλιακή λάμψη μέσα στο νερό του πηγαδιού. Μερικές διατείνονται τότε ότι βλέπουν στην επιφάνεια του νερού το πρόσωπο του μέλλοντα συζύγου τους. Την ίδια μέρα, κάνουν προβλέψεις για το μέλλον τους, ρίχνοντας μέσα σε λεκάνη με νερό το ασπράδι ενός αβγού ή λιωμένο κασσίτερο ή μόλυβδο. Η μάντευση γίνεται από τα σχήματα που δημιουργούνται στο νερό.

* * *

η / ὑδρομαντεία, ΝΜΑ

είδος μαντικής κατά την οποία εξάγονται προβλέψεις για όσα πρόκειται να συμβούν από την εξέταση και την παρατήρηση τών κυματισμών, τών ανακλάσεων, τών σκιών, τών κύκλων και άλλων σχημάτων στην επιφάνεια τού νερού, καθώς και τής διαφάνειας αλλά και τού χρώματός του.

[ΕΤΥΜΟΛ. < υδρ(ο)-* + μαντεία (πρβλ. πυρο-μαντεία)].